По данным, основанным на рассказах Чесебиевых, потомках Аскалоко, Емыз был братом Аскалоковых. Чэсэбий Аслъанбий Мыхьамодэ ыкъом къызэриlотэжьыгъэмкlэ, янэу Гощэфыжь Мамсыркъо Зэчэрые ыпхъу къыфыщинэжьыгъэ шlэжьlотэжьхэмкlэ, Аскъалкъомэ ашыгъэу ары Емызэ.
Есть и другая версия происхождения Емзукая, что он был основан вольным земледельцем (тфокотль) по имени Емиз. Он переселился из аула Асколоко и основал аул, который со временем разросся до величины Ассоколая и был назван его именем, Емзукаем.
"Пщыхэм шэнэу яlагъэр чlыгум ишlупlи, зэкlэ мэзым идэгъупlи атефэныр ары. Ащ фэдэу щытыгъ Аскъэлэкъо пщыри. Аскъалэкъом нахь фэщагъэхэр кlохэмэ ыбгъукlэ готlысхьэхэзэ, чылэгъо инкlае хъугъэу щысыгъ. Илlыгъэкlи ицlыфыгъэкlи ащ нахь мыдэеу, Аскъалэкъом ыкъогъу кlоу къомыуцонэу фэкlолl кlалэ горэ Емызэр аlоу Аскъалэкъом ичылэ къыхэкlи , кlуи изакъоу нэмыкl чlыпlэм тlысыгъагъэ. Чlыпlэу ыубытыгъагъэр джы "Блэнао ижъэпкъ" ары. "Хэкъужъ lушъом" хьазырэу нэсэу Емызэм ичылэ хъугъагъэ. Пщыхэм афэмыер къакlомэ Емызэм готlысхъэзэ, Аскъалэкъом ичылэу "Аскъэлаер" зыфаусыгъэм нахь мыцlыкъоу чылагъо хъугъэ. Фэкъолl кlалэ цlэрыlом ыцlэкlэ ежь тlысыгъэ чылэр "Емызэкъуаекlэ" зэджэжьыгъ. Аущтэу бэкlЕмызэкъуаери чылэгъо шъхьафэу, Аскъэлаери шъхьафэу, азыфагу чlыгу нэкl бэдэди имылъэу щыlагъэх. Етlанэ ячlыгухэм гъунапкъэхэр афашlынэу, пагъэчъынхэу хъугъэ. Чlыгур пагъэчъынэу къашымэ, къырыкlохэзэ, емызэкъуаемэ ячlыгу щыщэу бэкlае аскъэлаемэ къафэгъэзагъэу хъугъэ. Унэгъо зытфы-зыхыр Емызэкъуаем щыщхэу Аскъэлаем къыхэхьажьынхэ хъугъэ. Ащ ыпкъ къикlыкlэ Емызэр упчlакlо урыс пачъыхэм дэжь ежьи кlуагъэ. Урыс пачъыхьэм урыс къутырхэр къахигъэтlысхьанхэу ыгу зэрэхэлъыр, чlыгоу азыфагу къыдэнагъэм зы къутыр къызэрэдэфэщтыр къызыреlом, Емызэр къежьэжьи къэкlожьыгъ. Ащ лъыпытэу зигъэхьазырыжьэу ыублагъ. Цlыфмэ зэкlэмэ къэбарэу къыхьыгъэр ариlуагъ, ежь Стамбул икlыжьынэу зызэригъэхьазырыжьырэри ыушъэфыгъэп. Аущтэу Емызэм зигъэхьазырыжьи мырэущтэу къариlожьыгъагъ: "Шъуицlыфыгъэ шъумыщэ, Аскъалэкъом пыутэу зешъумыт, ари шъощ фэдэшъ, lорышlэ зыфэшъумышl. Шъузэрэемызэкъуаер шъумыгъэгъуащэ, зыщышъумыгъэгъупш". Ар иикlыкlэу Емызэр икlыжьыгъ, дикlыжьынхэри къыкъокlыгъэх.
Къэзыlотэжьыгъэр Гъукlэлl Уцужьыкъу Зезэрыхьэ ыкъу. Къэзытхыгъэр Гъукlэлl Мэлэйчет. Адыгэ макъ. мэкъуогъум и 27-рэ, 2009-рэ илъэс."
