Аскъэлай (аул Ассоколай)

Зигугъу къэтшIыщтыр Теуцожь районымкIэ Пэнэжьыкъое сетевой участкэм ипащэу Гъу­кIэлI Якъуб. А Iоф­шIапIэм илэжьакIохэр ары районым ипсэ­упIэ­хэм, ихъызмэт­шIа­пIэхэм, организациехэм, учреждениехэм  зэпыу имыIэу электроэнергиер къязытырэр.

Якъубэ 1958-рэ илъэсым Ас­къэлае къыщыхъугъ. Дзэ къулы­къум къызекIыжьым, Рязань дэт радиотехническэ институтым щеджэнэу чIэхьагъ, ау ащ ичIыопс ипсауныгъэкIэ къемы­кIоу къычIэкIыжьыгъ. Ащ ыуж Ростов-на-Дону дэт радиотехническэ училищым щеджагъ.

Ар къызеухым, IофшIэныр Мыекъуапэ дэтыгъэ межхо­зяйственнэ мэзхъызмэтшIапIэм диспетчерэу щыригъэжьагъ. 1984-рэ илъэсым Пэнэжьыкъое «Сельхозтехникэм» иинженер-механикэу агъэнэфагъ. Шэнды­къо дэт чэтэхъо фабрикэм, нэ­мыкIхэм ащылэжьагъ. Iоф ышIэ­зэ, Пшызэ мэкъумэщ институ­тым электрофикациемкIэ ифакультет 1994-рэ илъэсым къыухыгъ.

— А илъэс дэдэм Пэнэжьы­къуае дэтыгъэ район электро­сетым Iоф щысшIэнэу сыкъа­гъэкIогъагъ, — игукъэкIыжьхэм тащегъэгъуазэ ГъукIэлIым. — Ипэщагъэр ГутIэ Шумаф. Сэ мастерэу, къутырэу Шевчен­кэмкIэ сыгъэзагъэу саштэ­гъагъ. ПэнэжьыкъуаекIэ мастеры­гъэр ХъокIо Олыгъэй. 2000-рэ илъэ­сым ахэр зэхатэкъожьыгъагъ. Джы Пэнэжьыкъуае дэт сете­вой участкэм ипащэу сызылажьэрэр илъэс 11, электрикмэ сызахэтыр илъэс 22-рэ хъугъэ.

— Нахьыпэм тышъхьафыгъэ­мэ, джы Теуцожь район электросетьхэм яIофшIапIэу Адыгэ­къалэ къыщызэIуахыгъэм тепхыгъ, — къытфеIуатэ тигущыIэ­гъу. — Типащэр Хъурэе Адам. Сэ сызипэщэ коллективыр нэбгыри 10-м ехъу­щты­гъэмэ, джы нахь макIэ ашIызэ къагъэнэжьыгъэр блы. Зи­пшъэрылъхэр зымыгъэ­цакIэрэ, исэнэхьат хэшIыкI фызи­мы­Iэ, зищытхъу умыIуапхъэ тиIэп.

Апэ зыцIэ къыриIорэр ежь игуадзэу, мастерэу ХьэкIэко Мухьдин. Опытышхо зиIэ элект­рик. Шъыпкъагъэ хэлъ, зыфэ­гъэзэгъэ IофшIэныр еIолIапIэ имыIэу егъэцакIэ. Аскъэлае щыщ кIалэу ГъукIэлI Рус­лъан электромонтер. 1996-рэ илъэ­сым къыщегъэжьагъэу Iоф ешIэшъ, ищытхъу нэмыкI ари­гъа­Iорэп, зыфагъазэрэр егъэ­цакIэ, къоджэдэсхэр егъэразэх. КIэмгуе Валерэ Пэнэжьы­къуае щыщ, хъупхъэ дэд, сыд фэдэ Iоф фэбгъэзагъэми, укъы­гъэукIытэжьыщтэп. Пэнэшъу До­лэт кIэлакIэ, гъэрекIо Красно­дар дэт къэралыгъо технологи­ческэ университетыр къыухыгъ, электромонтерэу IофшIэныр ри­гъэжьагъ, къыщэтхъух, ущыгу­гъынэу щыт, ыпэкIэ лъыкIотэщт. Пэнэшъу Андзор шофер, сы­ди­гъуи иавтомашинэ хьазыр, чан. Джэндар Асиет электромонтер-эскизировщик, бзылъфыгъэ рэ­хьат, IофшIэнэу зыфэ­гъэзагъэр дэгъоу егъэцакIэ.

— Непэ электроэнер­гиер щыIэныгъэм щыщ шъыпкъэ хъугъэ. Ар щы­мыIэу джы зи пшIэн плъэкIыщтэп.  Сыд фэдиз псэупIа къэжъугъэ­гъунэрэр?

— Псыхъохэу Псэкъупсэрэ Пщыщэрэ азыфагу къыриубытэрэр ары — Гъобэкъое, Джэ­джэхьэблэ, Аскъэлэе, Пэнэжьыкъое ыкIи Очэпщые чIыпIэ койхэм ахэхьэрэ псэупIэ 20 фэдизыр ары. Адэтых ахэм хъызмэтшIэпIэшхохэу «Синдика-Агро», «Киево-Жураки» зы­фа­Iохэрэр, Пэнэжьыкъое чэтэхъо фабрикэр, фермерхэм яхъыз­мэт­шIапIэхэр. Ахэм ямеханизаторхэм чIыгу гектар мин 23-рэ фэдиз агъэлажьэ. Чылагъо­хэм сымэджэщхэр, ФАП-хэр, еджапIэхэр, нэмыкI IофшIапIэхэр адэтых. Электроэнергие щы­мыIэу зыми Iоф ышIэн ылъэ­кIыщтэп. А зэпстэумэ ар игъом аIэкIэгъэхьэгъэныр ары тэ ти­пшъэрылъыр.

— Адэ а пшъэрылъы­шхор дэгъоу зэшIохы­гъэ­ным фэшI сыд фэдэ элект­ротехническэ ­амала шъуиIэхэр?

— АхэмкIи тыуIэшыгъ. Анахь шъхьаIэхэм ягугъу къэсшIын. Ма­ры мы унэу тызчIэсыр гуIэ­тыпI, дэгъу, фабэ. Тигаражи ав­томашинитIу чIэт. Трансформаторнэ подстанциехэу 133-рэ къуаджэхэм, къутырхэм адэт. Ахэр «ТП 10/04» зы­фаIохэрэм афэдэх. Электроэнергиеу киловольти 10 зэры­кIорэ гъучIыч километри 180-рэ ыкIи 0,4 ки­ловольт зэрыкIорэ гъучIыч кило­метрэ 200-м ехъу зигугъу къэс­шIыгъэ псэупIэхэм ащызэбгырыщыгъ. Трансформаторнэ подстанции 133-мэ ящыкIэгъэ электроэнергиер аIэкIэзыгъэхьэрэ подстанциехэу «35/10 киловольт» зыфиIохэрэм афэдищэу тиIэхэр адэтых Пэнэжьыкъуае, къутырэу Шевченкэм ыкIи по­селкэу Зарям. Арышъ, Iоф тшIэ­ным фэшI ищыкIагъэр зэкIэ тиI.

— Аущтэу щытмэ, къо­джэдэсхэр зэрэжъугъэразэхэрэм, электроэнер­гиер игъом, зэпыу имы­Iэу зэраIэкIэжъу­гъахьэ­рэм, ащкIэ шъуиIофхэр зэрэзэхашъущэхэрэм ти­гъэзетеджэхэм ятэгъэ­гъашI.

— Сэри Аскъэлае сыдэсышъ, къоджэдэсхэм сащыщ. Ягумэ­кIи, ягукIайи, ягушIуагъохэми са­щыгъуаз. Ащ пае нэфынэр чэщи мафи яIэным сэри, сиIоф­шIэгъухэми тыпылъ. Типащэу Хъурэе Адами джары игумэкI шъхьаIэр. Адыгэкъалэ диспетчерхэм къулыкъур щахьы, узэ­рафытеощтыри зэкIэми ашIэ.

— Унагъохэм анэмы­кIэу, анахь шъунаIэ зытетырэ хъызмэтшIа­пIэ­хэри, ренэу нэфынэр зыIэкIэхьан фаехэри шъуиIэх.

— Ары. Чэтэхъо фабрикэр, сымэджэщыр, администрациер. Ахэм ятрансформатор зыгорэ къехъулIагъэми, такъикъ 30 на­хьыбэ темышIэу нэфынэр афыхэдгъэнэжьынэу амалхэр тиIэх. ЕджапIэхэми, кIэлэцIыкIу Iыгъы­пIэхэми генераторхэр яIэх.

Ащ пыдзагъэу ГъукIэлI Якъу­бэ къытфиIотагъ къоджэдэсхэм яэлектроостыгъэхэр чэщырэ къэ­мыкIуасэхэу, мэзэхэ шIункIым къыхэмынэхэу, нэфынэр ­ренэу яунэхэм арызыным фэшI непэ яIофшIэнхэр зэрэзэхащэхэрэр. 2014-рэ илъэсым мыл ощхыр зыщэIэм, электроэнергиер зэ­рыкIорэ гъучIычэу зэхицунтхъэ­гъагъэхэр шIыхьафкIэ зэпашIэ­жьыгъагъэх. Непэ къызнэсыгъэм ахэр пкъэухэм къяулэлэ­хэу, жьыбгъэм зэтыридзэмэ, све­тыр къэкIуасэу щытыгъ. Мы аужырэ илъэсхэм ахэр агъэцэ­кIэжьых.

— IэпыIэгъу тафэхъунэу чIы­пIабэмэ тащыIагъ, — тиупчIэ­хэм яджэуапхэр къыритыжьы­зэ къеIуатэ Якъубэ. — Олимпиадэ джэгунхэр Шъачэ щыIэнхэ зэхъум сиIофшIэгъухэу Гъу­кIэлI Руслъан, Пэнэшъу Ан­дзор, Шэуджэн Руслъан сигъу­сэхэу мэзиблэ тыкъэтыгъ. Мэз­хэм, къушъхьэхэм тахэтэу пкъэ­ухэр, гъучIычхэр зэблэтхъугъэх. Крымскэ тхьамыкIэ­гъошхо къызыщэхъуми мэфэ 12 тыкъэтыгъ. Каневской ыкIи Адлер районхэми мыл ощххэр ащыIагъэу сагъакIоу хъугъэ. Рэхьатэу унэм сисэу бэп къызэрэхэкIырэр…

ГъукIэлI Якъубэ унэгъо дахэ иI. Ишъхьэгъусэрэ ежьыррэ лъфыгъищ зэдагъотыгъ.

Якъубэ щытхъу ыкIи рэзэныгъэ тхылъ 30-м ехъу къыфа­гъэшъошагъ. Анахь зыщыгушIу­кIы­рэр Урысыем и Президентэу В. Путиныр зыкIэтхэжьыгъэ тхылъэу «За значительный вклад в подготовку и проведение XXII Олимпийских зимних игр и XI Паралимпий­ских игр 2014 года в Сочи» зыфиIоу ащ фэшIыкIэ къыдагъэкIыгъэ нэпэеплъ медалэу «Сочи-2014» зытетхагъэр зыкIыгъур ары.

Нэхэе Рэмэзан.

Адыгэ макъ.