Пятница
04.10.2024
01:38
Block title
Категории раздела
Мои статьи [6]
Статьи на адыгском. [45]
Статьи на русском. [31]
Поиск
Статистика

Онлайн всего: 1
Гостей: 1
Пользователей: 0
Форма входа
Новые файлы
[19.02.2019][Колонизация Кавказа.]
Лермонтов в Тенгинском полку. (0)
[20.07.2018][Колонизация Кавказа.]
Дело под Бжедуховской 2 марта 1863 года. (0)
[17.01.2018][1-я мировая и гражданская.]
Аюб Шеуджен. Тропой суровой. (0)
Новое в форуме
  • Некоторые исторические факты. (5)
  • Участники Белого движения из Ассоколая. (0)
  • Жертвы политических репрессий. (2)
  • Новые статьи
    [21.05.2019][Статьи на русском.]
    И снова — на фронт (0)
    [10.05.2017][Статьи на русском.]
    Есть чем гордиться. (0)
    [11.10.2016][Статьи на русском.]
    Хаджибеч и Лелюх Анчоки (0)
    Аскъэлай
    Аскъэлай

    Аскъэлай (аул Ассоколай)

    Каталог статей

    Главная » Статьи » Статьи на адыгском.

    ХэмыкIокIэжьын лъэуж къыгъэнагъ
     

    Шъуимафэ шIу, гъэзетэу «Адыгэ макъэм» иIофышIэхэр!

    ТыкъызытегущыIэмэ тшIоигъор лъэпкъ гъэзетым иредакцие илъэсыбэрэ Iоф щызышIагъэу, тшыпхъу нахьыжъэу, типхъорэлъфэгъоу Чэсэбый Юл.

    image006Тигупсэу Юлэ идунай зихъожьыгъэр илъэси 8-м ехъугъ. Юлэ псаугъэмэ, бэдзэогъум и 17-м ыныбжь илъэс 80 хъущтыгъэ.

    Юлэ иIофшIэкIагъэри, ицIыфышIугъагъэри, иакъыли дэгъоу щыгъуазэх иIофшIэгъугъэхэр ыкIи ягукъэкIыжьхэр бэрэ лъэпкъ гъэзетым къыщыхаутэу хъугъэ.

    Тэри, иIахьылхэм, Юлэ шэн-хэбзэ дэхабэу дэтлъэгъугъэр зэкIэ къэтымыпчъыми, гущыIэ фэбэ заулэкIэ тыкъытегущыIэ тшIоигъу.

    Юлэ къалэу Мыекъуапэ къыщыхъугъ, ятэкIэ къуаджэу Аскъэлай зыщыщыгъэр, бэрэ дахэкIэ нахьыжъмэ зигугъу ашIыщтыгъэ лIакъоу Чэсэбыймэ япхъугъ.

    Юлэ ищыIэныгъэ къиныгъо лъэхъанхэр бэу къыхэфагъ, ятэ Хэгъэгу зэошхом щыкIодыгъ. Арэу щытми, исабыигъо-икIэлэгъум лъэшэу анаIэ тырагъэтыгъ янэу Чаби, ятэшыпхъухэу Къутаси, Зулихъи. Мыхэм аIэ зэкIэдзагъэу яцIыфыгъи, яшэн-зэфыщытыкIэ шъаби зэбламыхъоу ягъашIэ къахьыгъ. Тхьэм джэнэт къарет.

    ЦIыфмэ гуфэбэныгъэ ин Юлэ афыриIагъ, ыгукIэ къабзэу щытыгъ. ИIахьылхэмкIэ гукIэгъушхо хэлъыгъ. Типхъорэлъфэгъу иунэ цIыфкIуапIэщтыгъ, зыми нэмыплъ ритыгъэп. Пшъыгъэу IофшIапIэм къикIыжьыгъэми, IущхыпцIыкIызэ, Iахьыл ныохэми, пшъэшъэжъые еджакIохэми, нэмыкIхэми афабзэщты-гъэ, афадэщтыгъэ. Юли, янэу Чаби рызыкъышхо яIагъ. Чылэм къикIыгъэ Iахьыли, нэIуаси, сымэджэщым чIэфагъи Юлэ имыхьамелэ анэсыгъ ыкIи шIукIэ агу къэкIыжьы, ащыгъупшэрэп, къыфэразэх.

    Юлэ икIалэу Айтэч янэ итеплъэ ыIыгъ, ишэн, иIокIэ-шIыкIэхэмкIи ехьыщыр. Ти Айтэч ишIэныгъи, иIофшIакIи, иIушыгъи тырэгушхо, тыфэлъаIо щыIэкIэ гупсэф иIэнэу, насыпышIонэу, унэгъо дахэ иIэ хъунэу!

    Непэ Юлэ къытхэмытыжьми, ицIыф шъыпкъэгъэ дахэкIэ иIахьылхэм тыгу къэкIыжьы, ишэнкIэ щысэтехыпIэу тиIагъ ыкIи тиI.

    Юлэ бэрэ тынэгу къыкIэуцо, тыгуи зэхахьэ, тынэпси къытшIуехы…

    Пхъорэлъфэгъухэр.

    image003Утщыгъупшэрэп, ти Юлэ дах

    Чэсэбый Юлэ непэ къытхэтыгъэмэ, ыныбжь илъэс 80 хъущтыгъэ.

    Iэдэб дахэ зыхэлъ IофшIэкIошхоу, шъхьэкIэфэ ин зыфашIыщтыгъэ бзылъфыгъэу ары Юлэ тыгу къызэринагъэр. УныбжьыкIэми, ухэкIотагъэми узыфищэу шэн дэхабэ ащ хэлъыгъ.

    Чэсэбый Юлэ 1936-рэ илъэсым бэдзэогъум и 16-м Мыекъуапэ къыщыхъугъ. Хьатыгъужъыкъое гурыт еджапIэм къызычIэкIым, Мыекъопэ кIэлэегъэджэ институтым щеджагъ. Ар къызэриухыгъэм лъыпытэу ищыIэныгъэ печатым рипхыгъ. Гъэзетэу «Социалистическэ Адыгеим» (нэужым «Адыгэ макъэм») илъэс 30-м ехъурэ Iоф щишIагъ. Корректорыгъ, письмэхэмкIэ отделым иIофышIагъ, ау пстэуми анахьыбэу зэдзэкIакIоу щытыгъ.

    Юлэ илъэсыбэрэ зы кабинет сыдисынэу хъугъэ. Бэ сызыфигъэсагъэр, инэу сыфэраз. Анахьэу сыгу къэкIыжьырэр апэрэ мафэр ары. «Непэ къыщегъэжьагъэу мары узигъусэщтыр, кIырыплъ, упчIэжьэгъу шIы», — ыIуи Пэнэшъу Хьамзэт Юлэ икабинет сызырещэм, пстэуми апэу сынаIэ зытесыдзагъэр тхьэпэ 20 фэдиз хъун хэутыгъэу ыпашъхьэ зэрилъыр ары. Мэфэ заулэм зэIуигъэкIагъэмэ яджэжьэу къысшIошIыгъ. Ау нафэ къызэрэхъугъэмкIэ, сыхьатищкIэ ащ фэдизыр зэридзэкIыгъ (нэкIэ рычъэмэ, урысыбзэр адыгабзэм рилъхьэзэ, машинисткэм хыригъэутыгъ). Сыгу лъэшэу кIодыгъэу мэкIэ-макIэу сылъыплъэщтыгъ. Игъо къысфалъэгъугъэ IофшIэным сызэрезэгъыгъэмкIэ сыкIэгъожьыгъэу сепэгъогъохэу сыщысыгъ. Гулъытэшхо зиIэ бзылъфыгъэм сыгу ихъыкIырэр къыгурыIуагъ ыкIи макIэу къэщхыпцIи къысиIуагъ: «ЗэкIэми зэгорэм ащ фэдэ зэпачын фаеу мэхъу. Тэри тыбдеIэщт, ори уегугъущт. УмыгумэкI, зэкIэ дэгъоу зэпыфэщт». А гущыIэхэм ауж сыгу нахь къихьажьыгъ ыкIи цыхьэ къысфэзышIыгъэхэр къэсымыгъэукIытэжьынхэу тесыубытагъ…

    Илъэсхэр, илъэсхэр, цIыфым гушIуагъуи, къини бэ зэфэшъхьафэу пэжъугъохын шъулъэкIырэр. Сэ непэ згъэшIэгъожьэу сызэгупшысэрэр сыд фэдизэу Юлэ ыгу хэкIын фэдэ горэ къыраIуагъэми, зыми дысэу е ымакъэ Iэтыгъэу зэрэдэмыгущыIэжьыгъэр ары. НахьыбэрэмкIэ мырэущтэу ыIощтыгъэ: «Ащи ыIуагъэмрэ зэрэзекIуагъэмрэ шIотэрэз, ащ хэпшIыхьан щыIэп».

    Дунаим къытехъуагъэу емыхыжьын щыIэп, ау цIыфмэ дэ-гъукIэ уигугъу ашIыжьыныр зымыуасэ щыIэп. Утщыгъупшэрэп, ти Юлэ дах, бэрэ уигугъу тэшIы.

    ТХЬАРКЪОХЪО Сафыет.

    ШIукIэ тыгу уилъ

    Чэсэбый Юлэ фэдэ цIыфышIу сапэ къызэрифагъэмкIэ, илъэс пшIыкIущым ехъурэ сыдэлэжьэнэу зэрэхъугъэмкIэ Тхьэм лъэшэу сыфэраз. ИIэдэбкIэ, ибэрэчэтыгъэкIэ ар редакцием иIофышIэхэм къахэщыщтыгъ, цIыфыгъэкIэ уахэзыгъэлъыхъухьащтхэм ащыщыгъ. Нэщх-гущхэу, нэгу зэIухыгъэу, цIыф хьалэлэу щытыгъ. УпчIэ горэ уиIэу Юлэ зызыфэбгъазэкIэ, Iофэу зыпылъыр зэпигъэути, мэхьанэ къыуитэу, щхыпэ шъабэр ыIупэ телъэу, нэгушIоу, самбырэу джэуапыр къыуитыжьыщтыгъ, рэхьатныгъэу хэлъымкIэ бзылъфыгъэм угу къыдищаещтыгъ.

    «Тхьэм Чэсэбый Юлэ зэдзэкIын Iофым къыфигъэшIыгъагъ» сIомэ, хэукъоныгъэ мыхъунэу сэлъытэ. Зыпшъэ умыкIожьын къулайныгъэ ин а Iофым ащ фыриIагъ, ыгу етыгъэу зэрэлажьэрэмкIэ, ишэнышIуагъэкIэ уехъопсэнэу щытыгъ. Ау шIэныгъэшхо зэрэкъолъым рыкъэеу сырихьылIагъэп, къыдэлажьэхэрэм зыкIи захиIэтыкIыгъэп. ИцIыфыгъэкIи, иIэпэIэсэныгъэкIи бзылъфыгъэ гохьыр тищысэтехыпIэу щытыгъ.

    Юлэрэ сэрырэ тызэгъусэу бэрэ тидачэхэм тыкIощтыгъ ахэр зэголъыгъэхэти. Ащ ыIэ чIыгум зэрекIурэр, бысымгощэ хьалэлэу зэрэщытыр синэрылъэгъугъ.

    «Ынэгу нурэ къыкIехы, цIыф нэфын» зыфаIорэмэ Юлэ ащыщыгъ, къешIэкIы-гъэ пстэури зэлъигъэнэфыщтыгъ. Гуфэбагъэу, гукIэгъоу цIыфхэм апигъохыгъэм, ишIуагъэ зэраригъэкIыгъэм япэгъокIэу Тхьэм джэнэт къыритынэу селъэIу.

    ЛIЫШЭ Саныет.

     
    Категория: Статьи на адыгском. | Добавил: Анцокъо (26.07.2016)
    Просмотров: 794 | Рейтинг: 0.0/0
    Всего комментариев: 0
    Добавлять комментарии могут только зарегистрированные пользователи.
    [ Регистрация | Вход ]